ราชาธิราช ตอนศึกพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง หนังสืออ่านกวีนิพนธ์

หนังสือเรื่องราชาธิราชเป็นเรื่องร้อยแก้วเรื่องที่สองซึ่งเกิดขึ้นในรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ร้อยแก้วเรื่องที่หนึ่งที่แต่งในยุคนี้คือหนังสือสามก๊ก

เรื่องราชาธิราชเป็นเรื่องจากพงศาวดารมอญ แต่บรรยายการสร้างอานุภาพของพระเจ้าราชาธิราชพิสดารออกไปจากพงศาวดารมอญพม่า (ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าโปรดให้กรมพระอาลักษณ์รวบรวมแต่งใน พ.ศ.2412) เป็นอันมาก...

...หนังสือฉบับนี้ เป็นหนังสือที่กรมศึกษาธิการได้จัดพิมพ์ขึ้นเพื่อให้เป็นหนังสืออ่านประกอบประโยชน์แก่การศึกษาทางหนึ่ง มีหลายเรื่องในพวกเดียวกัน จัดเป็นสำรับหนึ่ง ให้ชื่อว่า หนังสืออ่านกวีนิพนธ์ เพราะเป็นหนังสือที่ท่านกวีแต่เก่าก่อนได้ร้อยกรองไว้ด้วยถ้อยคำอันไพเราะ ได้เลือกที่โวหารและวิธีประพันธ์แปลกๆ คัดตัดตอนพิมพ์ขึ้นเฉพาะเป็นเล่มเล็กๆเพื่อให้เบาราคาแก่นักเรียนที่จะซื้อหาไปเล่าเรียน...บางส่วนจากคำนำในการพิมพ์ครั้งแรก