คำสอนว่าด้วยรัก Teachings on Love by ติช นัท ฮันห์

คำสอนว่าด้วยรัก (Teachings on Love) เป็นงานประพันธ์ของท่านติช นัท ฮันห์ ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบและถามหามากที่สุดเล่มหนึ่งในหมู่ผู้อ่านและผู้ปฏิบัติธรรมชาวไทย

จิตอันกว้างใหญ่ไม่มีประมาณสี่ประการ คือธรรมสี่ประการของความรักที่แท้จริง อันได้แก่ เมตตา-ความรัก (ความปรารถนาที่จะมอบความสุข) กรุณา-การเข้าถึงในความทุกข์ของผู้อื่น (ความปรารถนาที่จะขจัดบรรเทาทุกข์ของผู้อื่น) มุทิตา-ความเบิกบาน (ความปรารถนาที่จะนำความเบิกบานไปสู่ผู้อื่น และสามารถรับความสุขของผู้อื่นมาเป็นความเบิกบานของตัวเองด้วย) และอุเบกขา-ความวางใจเป็นกลาง (ความปรารถนาที่จะยอมรับทุกสิ่งและไม่แบ่งแยก) เมื่อเธอรักเพราะสรรพสัตว์ทั้งปวงต้องการความรักของเธอ มิใช่รักเพราะเขาเป็นญาติ เป็นเพื่อนร่วมชาติ หรือเป็นผู้นับถือศาสนาเดียวกับเธอ นี่ย่อมเรียกได้ว่าเธอรักด้วยใจเป็นกลาง และกำลังเจริญในรักที่แท้จริง

ความสุขจะเป็นไปได้เมื่อเรามีรักแท้ รักแท้มีอำนาจที่จะเยียวยาและแปรเปลี่ยนสภาพการณ์รอบตัวเรา และให้ความหมายที่ลึกซึ้งให้กับชีวิตของเรา คำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับเรื่องความรักนั้นชัดเจน เป็นวิทยาศาสตร์ และนำมาใช้กับชีวิตประจำวันได้อย่างง่ายดาย พวกเราทุกคนสามารถจะได้รับประโยชน์จากคำสอนเหล่านี้

เมื่อพระราหุล พระราชโอรสของพระพุทธเจ้า ยังเป็นสามเณรน้อย พระพุทธองค์ได้ทรงแนะนำพระราหุลให้ทรงปฏิบัติดั่งผืนแผ่นดิน มหาสมุทร และแม่น้ำ ไม่ว่าใครจะทิ้งอะไรลงไปบนผืนแผ่นดิน เช่น น้ำนม ดอกไม้ หรือของเสียผืนแผ่นดินนั้นก็จะรับไว้ทั้งหมด ทำไมล่ะ เพราะผืนแผ่นดินอันยิ่งใหญ่มีความกว้างใหญ่ไพศาลและมีอำนาจที่จะแปรเปลี่ยนทุกสิ่งทุกอย่างให้เป็นดิน พืชพันธุ์ และดอกไม้ทั้งหลาย ถ้าเราไส่เกลือหนึ่งกำมือลงในน้ำหนึ่งถ้วย เราจะไม่สามารถดื่มน้ำนั้นได้ แต่ถ้าเราใส่เกลือลงในแม่น้ำ ผู้คนยังสามารถใช้น้ำนั้นมาทำอาหาร ล้างชำระและดื่มได้ แม่น้ำมีความกว้างใหญ่และมีความสามารถที่จะรองรับ โอบกอด และแปรเปลี่ยน

ถ้าเรามีหัวใจที่กว้างใหญ่ เราจะเป็นดั่งแม่น้ำ ถ้าเรามีหัวใจที่เล็ก ความเข้าใจและความกรุณาของเราจะมีขีดจำกัดและเราจะเป็นทุกข์ เราไม่สามารถยอมรับหรืออดทนต่อผู้อื่นรวมทั้งข้อด้วยของเขาได้ และเราเรียกร้องให้เขาเปลี่ยนแปลง แต่เมื่อเรามีหัวใจที่ขยายกว้าง สิ่งเดียวกันนั้นจะไม่ทำให้เราเป็นทุกข์อีกต่อไป เราจะมีความเข้าใจและความกรุณาอย่างมากมายที่สามารถโอบรับผู้อื่นได้ เรายอมรับผู้อื่นอย่างที่เขาเป็นอยู่ และแล้วเขาเหล่านั้นมีโอกาสที่จะแปรเปลี่ยนเพราะฉะนั้นคำถามข้อใหญ่คือ เราจะช่วยให้หัวใจของเราเปิดกว้างได้อย่างไร เมื่อเธอฝึกปฏิบัติ หัวใจของเธอจะกว้างใหญ่ขึ้นอย่างไม่มีขอบเขตดั่งหัวใจของพระพุทธองค์ที่สามารถโอบรับจักรวาลทั้งหมดได้